September 17, 2020, by Lynn Fotheringham

Τα σκυλιά του Λυκούργου – Μέρος 1ο

(Read in English.)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΥΝΗΓΙΟΥ ΜΕ ΣΚΥΛΙΑ

 

Σε αυτό το post, προχωρώ στο 2^ο κεφάλαιο των Τριών (από τους Kieron Gillen και Ryan Kelly), συνεχίζοντας τη σύγκριση μεταξύ του κόμικ και των αρχαίων πηγών, στις οποίες και στηρίζεται. Υπάρχει μία εισαγωγή στους Τρεις στο blog μου εδώ και μία επισκόπηση του κεφαλαίου στο blog του Τμήματος εδώ.

Στη σελ. 12 αυτού του κεφαλαίου, βλέπουμε για πρώτη φορά την Σπάρτη. Μία ολοσέλιδη εικόνα παρουσιάζει το σκηνικό, μαζί με λίγες μόνο λέξεις στην κορυφή της σελίδας:

Οι λεζάντες συνήθως περιέχουν τα λόγια ενός παντογνώστη αφηγητή, εδώ, όμως, τα λόγια μέσα σε εισαγωγικά είναι τα λεγόμενα ενός χαρακτήρα της ιστορίας (βλ. τις ιστορίες του Τερπάνδρου για τις Πλαταιές και τη Στενύκλαρο). H κόκκινη ρίγα στα αριστερά της λεζάντας εξυπηρετεί στο να μας επιτείνει την προσοχή, καθώς δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη λεζάντα. Μετά τον πρόλογο, ο παντογνώστης αφηγητής μιλάει μόνο όταν πρόκειται να παρουσιάσει έναν χαρακτήρα ή έναν τόπο˙ μιλάει μόνο σε έντονα, μεγάλα, κεφαλαία γράμματα, όπως είναι εδώ γραμμένη η λέξη «ΣΠΑΡΤΗ».

Στην κορυφή της επόμενης σελίδας, βλέπουμε το άτομο που μιλάει:

Ένας σχετικά ηλικιωμένος άνδρας (με γκρίζα μαλλιά και μακρύ χιτώνα) απευθύνεται σε μία ομάδα αγοριών που κάθονται στο έδαφος, ενώ δύο σκοτεινές φιγούρες στέκονται όρθιες στο βάθος. Τα επόμενα πέντε καρέ ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα λόγω μίας αλλαγής στο οπτικό στυλ (μειωμένη χρωματική παλέτα, καρέ σε ακριβώς όμοιο μέγεθος, πλαίσιο που ενώνεται τα καρέ και τα ξεχωρίζει από το υπόβαθρο), κάτι που απηχεί τις αφηγήσεις του Τερπάνδρου από πριν. Είναι ξεκάθαρο ότι εδώ έχουμε ένα χαρακτήρα, ο οποίος αφηγείται σε ένα κοινό την ιστορία του «νομοθέτη Λυκούργου» και δύο σκυλιών:

Αυτή η ιστορία εμφανίζεται δύο φορές στη συλλογή Λακωνικά Αποφθέγματα του Πλουτάρχου (1^ος – 2^ος αι. μ.Χ.), (για περισσότερες πληροφορίες δείτε το post Σπαρτιάτες εν βρασμώ ψυχής).

Λυκοῦργος ὁ νομοθέτης βουλόμενος ἐκ τῆς προϋπαρχούσης διαίτης τοὺς πολίτας εἰς σωφρονεστέραν βίου τάξιν μετάγειν καὶ καλοκαγαθικοὺς ἀπεργάζεσθαι (ἁβροδίαιτοι γὰρ ἦσαν) δύο σκύλακας ἀνέθρεψε ταὐτοῦ πατρὸς καὶ μητρὸς γενομένους· καὶ τὸν μὲν εἴθισε περὶ λιχνείας οἴκοι ἐάσας· τὸν δὲ ἐπαγόμενος ἤσκησε περὶ κυνηγέσια. ἔπειτα ἀγαγὼν εἰς τὴν ἐκκλησίαν ἔθηκεν ἀκάνθας καὶ λιχνείας τινάς, ἀφῆκε δὲ καὶ λαγών· ἑκατέρου δ᾿ ἐπὶ τὰ συνήθη ὁρμήσαντος καὶ θατέρου τὸν λαγὼν χειρωσαμένου, εἶπεν, “ὁρᾶτε, ὦ πολῖται, ὅτι ταὐτοῦ 226 γένους ὑπάρχοντες ἐν τῇ τοῦ βίου ἀγωγῇ παρὰ πολὺ ἀλλήλων διάφοροι ἀπέβησαν, καὶ ποιητικωτέρα τῆς φύσεως ἡ ἄσκησις πρὸς τὰ καλὰ τυγχάνει;” (Λακωνικά Αποφθέγματα, Λυκούργος 1=Ηθικά 225f 1 – 226a 2) Αρχαίο κείμενο από την έκδοση του Frank Cole Babbitt, Loeb Classical Library τ.245, 1931.

Ο νομοθέτης Λυκούργος, επειδή ήθελε να μεταβάλλει τον προϋπάρχοντα τρόπο ζωής των Σπαρτιατών, να τους οδηγήσει σε έναν σωφρονέστερο τρόπο ζωής και να τους καταστήσει άριστους (διότι νωρίτερα ο τρόπος ζωής τους ήταν τρυφηλός), ανέθρεψε δύο σκύλους που προέρχονταν από τους ίδιους γονείς. Τον μεν πρώτο τον άφησε στο σπίτι του και τον συνήθισε στην καλοπέραση, τον δε άλλον τον εξάσκησε στο κυνήγι. Στη συνέχεια οδήγησε και τους δύο στην αγορά και έβαλε σε κοινή θέα λιχουδιές, αλλά άφησε ελεύθερο κι ένα λαγό. Ο κάθε σκύλος τράπηκε σε εκείνο που είχε συνηθίσει να απολαμβάνει. Αφότου ο ένας άρπαξε το λαγό, είπε ο Λυκούργος: «Βλέπετε, πολίτες, πόσο διαφορετικοί κατέληξαν ως προς τις προτιμήσεις και τον τρόπο ζωής οι δύο αυτοί, που προέρχονται από τους ίδιους γεννήτορες, και πόσο πιο ισχυρός παράγοντας είναι η σωστά στοχευμένη εκπαίδευση από ότι η φύση;» Απόδοση στα νέα ελληνικά: Στέφανος Αποστόλου.

Από αυτό το απόσπασμα μπορείτε να δείτε πόσο κοντά στην αρχαία πηγή βρίσκονται οι Τρεις. Αυτό όμως δεν είναι το τέλος της ιστορίας, ούτε στους Τρεις ούτε στα Λακωνικά Αποφθέγματα. Υπάρχει μία ανατροπή! Θα μάθετε περισσότερα σχετικά στο επόμενο post!

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ενδέχεται να αναφέρω ή να παραθέσω σχόλια αυτού του post είτε σε επόμενα blog posts είτε σε επιστημονική δημοσίευση. Περισσότερες πληροφορίες (στα αγγλικά) σχετικά με την έρευνα κοινού εδώ, συμπεριλαμβανομένων της Πολιτικής Απορρήτου και τρόπων απόκτησης του βιβλίου (και στην ελληνική μετάφραση).

• Share on Facebook
• Share on Twitter
• Share on Google+
• Share on LinkedIn